Col (14.04.1937 – 22.04.2025) og Marcia Maybury
Þann 22. apríl 2025 andaðist Colin Maybury, forseti Stjörnufræðifélags Hunter í NSW, Ástralíu, eftir skammvinn veikindi. Höfundur vefsetursins vill minnast persónulegra kynna af Col, eins og hann var oftast kallaður, og hans elskuðu konu, Marciu Maybury (16.03.1942 – 15.02.2019).
On the April 22, 2025, Colin Maybury, the chairman of the Hunter Astronomical Society in NSW, Australia, passed away , after a short illness. Here, I commemorate my personal encounters with Col, as he was usually called, and his beloved wife, Marcia Maybury (16.03.1942 – 15.02.2019).
Col Maybury, stjörnuáhugamaður, umhverfissinni og forseti Stjörnufræðifélags Hunter (HAS) í Nýju Suður Wales var vel þekktur útvarpsmaður í Hunterdal og Newcastle. Hann hafði mikla ástríðu á stjörnufræði og það var einmitt tilverkan þessara þátta sem leiddi til okkar kynna, á síðasta áratug 20. aldar.
Col Maybury, an amateur astronomer, environmentalist and president of the Hunter Astronomical Society (HAS) of New South Wales, was a well-known radio host in the Hunter Valley and Newcastle. He had a great passion for astronomy and it was by the mean of these interwoven factors that led to our acquaintance in the last decades in the 20th century.
Í viðtali vorið 2017 útskýrði Col hvernig áhugi hans á stjörnufræði hófst: „Þetta byrjaði 1969. Ég hafði nýlega stofnað mitt eigið fyrirtæki og náungi hafði komið með teódólít (landmælingatæki) í viðgerð“, sagði Maybury. „Ég setti tækið upp og það var fullkomið. Ég sá þessa undarlegu stjörnu rísa yfir sjóndeildarhringinn í austri. Ég velti því fyrir mér hvað þetta var? Ég óskaði þess að eiga sjónauka. Svo að ég tók sjóntækið af þrífætinum og viti menn, þetta var Júpíter ásamt þremur tunglum.“
In an interview in the spring of 2017, Col explained how his interest in astronomy began:”It started off around about 1969. I’d just started my own company, and a guy had brought down a theodolite (a surveying instrument) [for fixing],” Mr Maybury said. “I set it all up and it was perfect. I saw this strange star rising above the eastern horizon, and I thought ‘I wonder what that is? I wish I had a telescope’. I got the telescope off the theodolite and there was Jupiter, and it had three moons around it. I thought ‘Oh my God, this is fantastic!”
Frá þeirri stundu var hann hugfanginn. Atvikið varð skömmu eftir að tunglfarið Apollo 11 lenti á tunglinu, í júlí 1969, og menn stigu fyrsta sinni á yfirborð þess. Col sagði síðar í viðtali við dóttur sína, Kathleen Marriott, að sá merkisatburður hafði vafalítið áhrif og beindi honum á þá braut sem síðar meir leiddi til þess að hann varð forseti HAS og dálkahöfundur fyrir héraðsdagblaðið Maitland Mercury, þar sem hann skrifaði „Sky Watch“ dálkinn vikulega og gerðist kynnir vísindaþáttarins „Starlight Zone“ á útvarpsstöðinni 2NUR, 103.7 FM, þar sem hann útvarpaði um stjörnufræði og vísindi.
From that moment on, he was captivated. The incident happened shortly after the Apollo 11 lunar module landed on the moon, in July 1969, and humans first set foot on its surface. Col later said in an interview with his daughter, Kathleen Marriott, that this significant event undoubtedly influenced and directed him onto a path that ultimately led him becoming a president of the HAS and a columnist for the regional newspaper Maitland Mercury “Sky Watch” column and a host of the “Starlight Zone” science show on radio station 2NUR, 103.7 FM, broadcasting weekly about astronomy and science.
Heimabær Col og Marciu var Kurri Kurri, New South Wales (mynd 2). Þar bjuggu þau á býlinu Frogolla við Brooks Street en það stendur á tiltölulega stóru landi (myndir 3a-b). Marcia var mikil listakona og málaði fjölda málverka og veggjamyndir á valin hús í Kurri Kurri (myndir 4 og 5a-b). Col hins vegar byggði stjörnustöð í garðinum (mynd 6) í dágóðri fjarlægð frá húsinu og það nýtti hann m.a. með félögum í HAS. Þar sem engra truflana gætti frá bænum, hvorki ljósmengun né tíbrá,
Col and Marcia’s hometown was Kurri Kurri, New South Wales (Figure 2). They resided at Frogolla, Brooks Street, which was built on a relatively large land (Figures 3a-b). Marcia was a great artist and painted a number of paintings and murals on selected walls in Kurri Kurri (Figures 4 and 5a-b). Col, on the other hand, built an observatory (Figure 6) in the yard, that he utilised with his Hunter astronomical society member’s. It was located a good distance from the house, where there was no influence from the town, neither light pollution nor turbulent air.
Mynd/Fig. 2. Heimabær Col og Marciu Maybury var Kurri Kurri. Gögn frá vefsíðu Google Earth. — Col and Marcia Maybury’s home town was Kurri Kurri. Data by Google Earth. Data from Google Earth, 2025 Airbus, CNES/Airbus, Landsat/Copernicus, Maxar Technoologies, Vexel Imaging US, Inc.
Myndir/Fig. 3a-b. a) Frogolla, á meðan Col og Marcia bjuggu þar, og b) landareignin. — a) Frogolla, while Col and Marcia lived there, and b) its property.
Mynd/Fig. 4. Marcia Maybury að vinna eitt málverka sinna. Ljósmynd Col Maybury. — Marcia Maybury working on one of her paintings. Photograph by Col Maybury.
Myndir/Fig. 5a-b. Málverk eftir Marciu Maybury. Ljósmyndir Col Maybury. — Paintings by Marcia Maybury. Photographs by Col Maybury.
Mynd/Fig. 6. Col Maybury við stjörnustöð sína við Frogolla. Þegar stjörnuathuganir voru gerðar var þakinu rúllað af húsinu þar sem að sjónaukinn var og yfir á leiðarana framan við það. — Col Maybury at his observatory at Frogolla. When observing, the roof was rolled off the house where the telescope was located, and on to the gutters in front of it.
Þau sýndu líka dýrum mikla áhuga; á flötinni var tjörn með gullfiskum (mynd 7a-b) og skjaldbökum sem þau fóðruðu alla daga og í trjánum umhverfis héldu til ýmsar fuglategundir (mynd 8a). Oft stökkva hópar wallaby-kengúra (mynd 8b) og kengúra yfir landareignina. Á hverjum degi fóðruðu þau gæsaparið, Donald hinn svarta og Daisy hin hvíta. Hinn prúði Donald hélt áköfum villiöndum frá, á meðan “daman” Daisy gæddi sér á fóðrinu. Þegar hún var búin kom röðin að Donald og loks þegar þau bæði höfðu étið fylli sína komust endurnar að því að klára leifarnar sem eftir voru (mynd 9).
They showed a great empathy for animals; in the yard was a pond that was home for turtles and goldfish they fed every day, and in the encircled trees lived various types of birds. Flocks of kangaroos and wallabies would frequently leap across the land. Daily, they fed a pair of geese, Donald the Black and the “lady” Daisy the White. Their behaviour was amazing. The protective bird Donald eagerly kept group of wild ducks away from the food while Daisy feasted. When she finished it was his turn to eat, and only when they were done, the ducks at last were permitted to the remaining food (Figure 9).
Mynd/Fig. 7a. Sigríður G. Björgvinsdóttir við tjörnina. — Sigríður G. Björgvinsdóttir at the goldfish pond.
Mynd/Fig. 7b. Gullfiskar næra sig í vatnsborðinu. — Goldfish feeding in the water.
Mynd/Fig. 8a. Kookaburra.
Mynd/Fig. 8b. Wallaby pokadýr með ungviði í poka. — Wallaby’s with a baby in a pouch.
Mynd/Fig. 9. Donald, Daisy og villiendurnar. — Donald, Daisy and wild ducks.
Umhverfisvernd - Environmental protection
Stjarnvísir eru oft umhverfissinnar. Því ef rýnt er í hugtakið “aðeins ein jörð”, út frá stjarnfræðilegum staðreyndum þá blasir við að menn umgangast hana ekki sem slíka. Col var umhverfisverndarsinni og þegar bæjarstjóri Cessnock-bæjar leitaði ásjár vegna efnamengunar frá yfirgefnum kolanámum stofnaði hann hópinn Kurri Kurri Landcare.
Astronomers are often environmentalists. Because if the concept “only one Earth”, is based on astronomical facts, it becomes clear that human do not treat the planet properly. Col was an dedicated environmentalist and when the Cessnock mayor sought help to treat chemical pollution from abandoned coal mines, he founded the Kurri Kurri Landcare.
Hópur kolaverkamanna á eftirlaunum tók að meðhöndla og loka fyrir sýru- og efnaleka frá fjölda yfirgefinna kolanáma í nálæga læki og ár, sem olli hræðilegum afleiðingum fyrir lífríkið (myndir 10a-b). Eftir meira en sex ár tók verkið að skila árangri því að fiskar og örsmá vatnadýr tóku að birtast aftur í lækjum þar sem að efnalekinn hafði drepið allt líf.
A group of retired coal miners began treating and cleaning acid and chemical leaks into nearby streams from abandoned coal mines, resulting with terrible consequences for the ecosystem (Figures 10a-b). After more than six years, the project began to show success, as fish and tiny aquatic animals began to emerge in streams where the chemical spill had previously wiped out all creatures.
Myndir 10a-b). Col stendur hér við læk við þorpið Neath í Hunterdal sem er mengaður af járnríkri sýru. — Col stands here by a stream near the village of Neath in Hunter that is polluted with iron-rich acid.
Nobbyshöfði- Nobbys Head
Col var stoltur árið 2011 þegar NASA samþykkti tillögu hans um að nefna litla hæð á Mars eftir Nobbyshöfða við ósa Hunter-ár og höfnina í Newcastle (mynd 11). Það var James Cook skipstjóri og landkönnuður sem fyrstur nefndi Nobbyshöfða, þann 10. maí 1770. Á Mars er Nobbyshöfði við hliðina á Endeavour-gígnum, 22 km breiðum árekstrargíg (mynd 12). Árið 2016 fór Col fram á það við NASA að Nobbyshöfði yrði einnig viðurkenndur sem Whibayganba en það er frumbyggjaheiti höfðans. Er hann því núna nefndur Nobbyshöfði/Whibayganba.
In the year 2011 Col was proud when NASA accepted his proposal to name a small hill on Mars after Nobbys Head at the mouth of the Hunter River and the port of Newcastle (Figure 11). It was there that Captain James Cook and explorer first named Nobby Head, on May 10, 1770. On Mars, Nobby Head is next to Endeavour Crater, a 22 km wide impact crater (Figure 12). In 2016, Col requested that NASA also recognize Nobby Head as Whibayganba, the aboriginal name of the headland. It is now called Nobbys Head/Whibayganba.
Mynd/Fig. 11. Nobbyshöfði við ósa Hunter-ár í NSW. Landfræðileg staðsetning hans er sýnd á mynd 2 (til hægri). — Nobbys Head at the mouth of the Hunter River. Its geographical location is marked on figure 2 (to right).
Mynd/Fig. 12. Nobbyshöfði á Mars, samþykkt samkvæmt tillögu Col. Með leyfi NASA. — Location of Nobbys Head on Mars, approved by a suggestion Col. Courtesy of NASA.
Viðtöl og frásagnir - Interviews and articles
Einhvern tíma fyrir síðustu aldamót, kannski 1996 eða 1997, hafði Þorsteinn Sæmundsson stjörnufræðingur samband og sagði ástralskan útvarpsmann leita eftir viðtalsgesti frá Íslandi í útvarpsþátt sinn. Hann sagðist ekki hafa tíma en spurði hvort ég gæti sinnt þessari bón? Á þeim tíma var ég formaður Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness og fannst sem blóðið rynni til skyldunnar um að verða við því.
Sometime before the turn of the last century, probably 1996 or 1997, astronomer Þorsteinn Saemundsson contacted me and said that an Australian radio host was seeking an interview guest from Iceland on his show. He said he didn’t have time but asked if I could take this request? At that time, I was chairman of the Seltjarnarnes Astronomical Society and in that position I felt obliged to respond.
Í viðtali árið 2018 bar þetta á góma og þá sagði Col eftirfarandi: ” Ég var að leita að einhverjum til að tala við frá áhugaverðum stað,“ sagði hann. „Mér datt í hug að Ísland væri fjarlægasta landið sem hægt er að komast frá okkur.“ Hann hringdi í háskóla á Íslandi og talaði við prófessor. Prófessorinn sagði: „Ég þekki nákvæmlega við hvern þú ættir að tala við.“ Col fékk samband við Snævarr og síðan þá hafa þeir verið vinir þrátt fyrir langa fjarlægð.
In an interview in 2018 this came up and then Col responded: “I was looking for someone to talk to from somewhere interesting,” he said. “It came to me that Iceland is the furthest country that you can possibly get from ours.” He rang a university in Iceland and spoke to a professor. The professor said, “I know just the person”. Col made contact with Snaevarr and they’ve been long-distance friends ever since.
Útvarpsmaðurinn var auðvitað Col Maybury og ég samþykkti viðtal. En ég áttaði mig ekki á að þátturinn hans, Starlight zone, var í beinni útsendingu og ég talaði ekki reiprennandi ensku! Þetta reyndist áskorun, og ekki bætti úr skák að Col vildi endurtaka slíkt spjall tvisvar til þrisvar á ári. Í þætti sínum spjallaði hann við ýmsa stjörnuáhugamenn og stjörnufræðinga um allan heim. Vandræði mín bar ég upp en hann stappaði í mig stálinu og sagði að allt færi vel. Og það gerði það.
The host was of course Col Maybury and I agreed an interview. But I didn’t realise that his show, Starlight Zone, was live and I didn’t speak fluent English! This proved to be a challenge, and it didn’t help that Col wanted to repeat a chat two or three times a year. On his show he corresponded with stargazers and astronomers from all over the world. I told him my anxiety but he encouraged me and told that everything would work out fine. And it did.
Á þessum tíma hafði Col verið stjörnuáhugamaður í tæp 30 ár og vel að sér í málefninu og tækninni. Í samtölum var umræðuefni okkar oftast tengt stjörnuathugunum eða norðurljósum en eitt sinn var hann forviða á hve mörgum vafðist tunga við segja heiti eldfjallsins Eyjafjallajökuls á Íslandi sem hafði tekið upp á því að gjósa árið 2010. Þegar gosmökkurinn stoppaði alla flugumferð yfir Evrópu vakti það mikla alþjóðlega athygli fjölmiðla. En fréttamenn gátu ómögulega sagt heitið og í USA var fjallið nefnt E-15, af því að eftir upphafsstaf (E) koma fimmtán stafir. Vildi hann að ég myndi segja það: Eyjafjallajökull.
At that time, Col had been a amateur astronomer over almost 30 years and had wide knowledge of the subject and its technology. In our conversations, the topic was frequently related to the stars or the northern lights. But once it amazed him how many people had trouble saying the name of the Icelandic volcano Eyjafjallajökull, which started erupting in 2010. When the volcanic tephra halted air traffic over Europe, this event got huge attention from the media worldwide. But some reporters could not pronounce the name, and because the word has fifteen letters after the initial letter (E), the volcano was known in the USA as E-15. In his show he asked me to pronounce it as an Icelander, which I did, of course.
Col hafði afskaplega gaman af skemmtisögum og ýmsum uppákomum. Í annað sinn höfðu erfðarannsóknir á þjóðerni landnámsmanna sem fluttu til Íslands fyrir meira en 1200 árum vakið athygli. Niðurstöðurnar sögðu norrænan uppruna í bland við kelta og breta og að 2/3 kvenna hefðu komið frá Bretlandseyjum. Fram að því var því haldið fram að þeir hefðu verið norskir. Einnig þetta vildi Col ræða. Á svipuðum tíma hafði algerlega óskyld frétt sagt íslenska stúlku hafði hlotið titillinn “Miss Universe”.
Col was a fan of amusing stories and unexpected events. On another occasion, genetic research about the ethnicity of settlers who came to Iceland around 1200 years ago had gained attention. The results indicated a Norse genealogy mixed with Celts and Britons, and 2/3 of the women were from the British Isles. Until then, it was claimed that they had been Norwegian. This interested Col, and he wanted to discuss it. At about the same time, a completely unrelated news story had said that an Icelandic girl had been awarded the title of “Miss Universe”.
Auðvitað spratt fram “kráarskýring”: Landnámsmenn voru norskir víkingar sem flúðu skattaofríki Noregskonungs, sigldu fyrst til Bretlandseyja, rændu og stálu fegurstu konunum en skildu aðrar eftir. Á leiðinni norður til nýrra heimahaga rákust þeir á Færeyjar. Þar voru sjóveikir skildir eftir. Þessi atburðarás skýrði fjölda fallegra kvenna á Islandi, byggð í Færeyjum og enn er Íslendingum meinilla við að borga skatt. Col fannst þessi hvatvísa og fáránlega söguskýring svo skemmtileg að hann bað mig um að rekja hana í þættinum fyrir hlustendur sína.
Naturally, a “pub cult” explanation emerged: The settlers were Norwegian Vikings who fled the tax tyranny of the Norwegian king, sailed first to the British Isles, robbed and stole the most attractive women leaving others behind. On their way north to their new home, they encountered the Faroe Islands. They dumped the seasick folks there. This scenario explains the number of beautiful women in Iceland, the inhabitants in the Faroe Islands, and the fact that Icelanders still dislike paying taxes. Col found this impulsive and absurd historical explanation so amusing that he asked me to track it in his show, which I did.
Hann skrifaði líka stundum um stjörnuathuganir mínar í dálkinn sinn “Sky watch” in Maitland Mercury, sem var mikill heiður. En fyrir kom að umtalsefnið var annað. Eitt sinn var það klifurferð á fjallið Matterhorn í svissnesku ölpunum og óttaslegna upplifun okkar á niðurleiðinni, við ógn af þrumuveðri sem í bókstaflegri merkingu fékk hár okkar til að rísa og málm að hvína. Skrifaði hann um þetta atvik og óttanum við að verða lostinn eldingu. Tíð samskipti okkar á milli urðu auðvitað til þess að mynda góð tengsl og vináttu.
He also occasionally wrote about my observations in his column “Sky Watch” in the Maitland Mercury, which was a great honor for me. But it happened that the subject was something else. One time it was about my climb of the Matterhorn in the Swiss Alps and our scary experience on the descent, under a threat of an thunderstorm, fundamentally making our hair to rise and surrounding metal create hissing sound. He wrote about the incident and the fear of being struck by lightning. Of course, our frequent correspondence led to the formation of a good relationship and friendship.
Póstkort frá útlöndum - Postcards from abroad
Col og Marcia ferðuðust um allan heim, svo til allra heimshorna; þau meira að segja tóku eitt sinn Síberíuhraðlestina yfir Rússland, sem reyndist mikið ævintýri. Ég fékk oft kveðjur eða póstkort, jafnvel pakka, frá þeim á ferðum þeirra. Eitt sinn sagðist ég safna steingervingum og geyma í glerskáp heima. Þá fóru þau að senda mér steingervinga og steina frá Ástralíu. Ein hilla í glerskápnum er nú tileinkuð Ástralíu, með sýnum sem þau sendu. En það eru líka nokkrar myndir af Col og Marciu sem munu minna okkur á þau, hlýju vináttu þeirra og örlæti, um ókomin ár (mynd 13).
Col and Marcia traveled all over the world, and once they even journeyed on the Trans-Siberian Express, which was a great adventure. I often received greetings or postcards, even packages, from them on their journeys. I once said that I collected fossils and kept in a glass cabinet at home. They then began mailing me fossils and rocks from Australia. One shelf in the glass cabinet is now dedicated to Australia, with the samples they sent. But there are also some pictures of Col and Marcia that will remind me and my wife, Sigríður G. Björgvinsdóttir, of them, their warm friendship, and generosity, for years to come (Figure 13).
Mynd/Fig. 13. Glerskápurinn með steinasýnum. — The glass cabinet with rock samples.
Almyrkvi á sólu 2006 - The total solar ecplise 2006
Í nokkur skipti beindust ferðir þeirra að almyrkva á sólu. Þeir sem til þekkja vita að slíkar ferðir eru miklu innhaldsríkari en bara að fylgjast með atburðinum meira vegna þess að myrkvarnir verða oft á fjarlægum, framandi slóðum. Col hvatti mig eindregið til að koma til Antalyu í Tyrklandi og fylgjast með sólmyrkvanum þann 29. mars, 2006 ásamt þeim Marciu og hópi athugenda frá Sutherland Astronomical Society; þar voru m.a Lou og Jo Pagano og Andy og Shirley McCrea frá Írlandi.
On several occasions, they aimed their trips to watch total solar eclipses. Those who seek such journeys know that much more adventure is included than just seeing the event, because eclipses sometimes occur in distant, exotic locations. Col strongly encouraged me to come to Antalya in Turkey and observe the eclipse on March 29, 2006, along with him and Marcia, joining a group of observers from the Sutherland Astronomical Society; among them were Lou and Jo Pagano and Andy and Shirley McCrea from Ireland.
Og daginn fyrir sólmyrkvann hitti ég Col og Marciu í fyrsta sinn í persónu. þau geisluðu af gagnkvæmri vináttu og virðingu, og eftir það vissi ég að við yrðum vinir eftirleiðis. Sólmyrkvadagurinn reyndist einstakur og eftirminnilegur (myndir 14a-d). Við settum upp sjónauka okkar við rómversku rústirnar í Side, sem eitt sinn var þrælamarkaður en nú fjölsóttur ferðamannastaður. Þangað dró að fjölda spenntra sólmyrkvaaðdáenda, víðs vegar að úr heiminum. Sólmyrkvinn við Antalyu stóð yfir í 3 mínútur og 45 sekúndur. Myrkvinn ferðaðist frá Suður-Ameríku til Afríku, yfir Miðjarðarhafið og Tyrkland og síðan inn í Mið-Asíu. Hámarkslengd sólmyrkvans var 4 mínútur og 7 sekúndur og átti sér stað í suðurhluta eyðimerkur Líbíu. Ég læt hér undir stutt myndband fylgja með myrkvanum.
And the day before the eclipse, I met Col and Marcia for the first time in person. They radiated mutual friendship and respect, and from that moment on I knew our friendship would last forever. The day of the eclipse turned out to be unique and memorable (Figures 14a-d). We set up our telescopes at the Roman ruins of Side, once a slave market but now a popular tourist destination. It attracted a crowd of excited eclipse seekers from all over the world. The eclipse in Antalya lasted 3 minutes and 45 seconds. It traveled from South America to Africa, across the Mediterranean Sea and Turkey and then into Central Asia. The maximum duration of the eclipse was 4 minutes and 7 seconds and occurred in the southern part of the Libyan desert. I add below a short video of the eclipse.
Sólmyrkvinn 29. mars 2006, séður frá Antalya í Tyrklandi. — The total solar eclipse on March 29, 2006, from Antalya, Turkey.
Sólmyrkvinn var ekki eini hvatinn fyrir ferð Col og Marciu til Tyrklands, þau heimsóttu Lone Pine kirkjugarðinn á Gallipolli skaga þar sem 8700 ástralskir hermenn eru skráðir látnir. Ástralir ásamt bandamönnum réðust til atlögu við Ottómana árið 1915. Í þeim hildarleik sem fylgdi voru um 86 000 tyrkneskir hermenn drepnir, 27 000 Bretar og Indverjar, 2700 Nýsjálendingar og 8700 Ástralir. Einn þeirra var frændi Col. Í blaðaviðtali árið 2016 sagði Maybury: „Frændi minn, óbreyttur Victor Emanuel Farr úr fyrstu fótgönguliðssveitinni, 1. AIF, þjónaði þar og var líklega drepinn í bardaga í Shrapnel Gully með öðrum Anzacs-hermönnum á lendingardegi, 25. apríl 1915. Lík hans fannst aldrei.“ Innrásin hvílir þungt á þjóðarsál ástrala, sem svartur blettur í sögu þjóðarinnar.
The eclipse wasn’t the only motivation for Col and Marcia to visit Turkey; they went to the Lone Pine Memorial Cemetery on the Gallipoli Peninsula, where 8,700 Australians soldiers are buried. The Australians and their allies attacked the Ottomans there in 1915. In the ensuing battle, around 86,000 Turkish soldiers were killed, 27,000 British and Indian soldiers, 2,700 New Zealanders, and 8,700 Australians. One of them was Col’s uncle. In a 2016 interview, Maybury said, “My uncle, Private Victor Emanuel Farr of the 1st Infantry Regiment, 1st AIF, served there and was probably killed in action at Shrapnel Gully with other Anzacs on the day of the landings, 25 April 1915. His body was never found.” The invasion weighs heavily on the Australian psyche as a black stain in the nation’s history.
Mynd/Fig. 16. ANZAC minningarslóðinn í Newcastle, NSW í Ástralíu liggur yfir 160 m langa brú, sem var byggð til að heiðra minningu og fórnir ástralskra hermanna í fyrri heimsstyrjöldinni, eða ANZAC-sveitanna í Gallipoli.— The ANZAC Memorial Trail in Newcastle, NSW, Australia. It crosses a 160-metre-long bridge built to honour the memory and sacrifices of Australian soldiers who died in World War I, or the ANZACs, at Gallipoli.
Mynd/Fig. 17. Brúin er skreytt stálmyndum af hermönnum og á þær eru skráð nærri 4.000 ættarnöfn karla og kvenna í Hunter-dalnum. Þar á meðal er ættarnafn Emanuel Farr. — The bridge is decorated with steel statues of soldiers and inscribed with the family names of nearly 4,000 men and women from the Hunter Valley. Among them is the family name of Emanuel Farr.
Íslandsferðin 2018 - The Iceland trip 2018
Col og Marcia heimsóttu okkur svo til Íslands í mars 2018, á meðan veturinn er hvað kaldastur. Á meðan Íslandsdvöl þeirra stóð réðu langvinnar norðanáttir tíðafari og því var sólríkt á sunnanverðu landinu en kalt og vindasamt. Við Sigríður G. Björgvinsdóttir sóttum hjónin til Reykjavíkur og eftir að hafa farið “gullna hringinn” ókum með þau austur í Hornafjörð (myndir 18, 19 og 20). Þau dvöldu hjá okkur nokkra góða daga, og þó að kuldinn biti, gátum við kynnt þeim örlítið eldfjöllin og jöklana.
In March 2018, during the coldest period of the winter, Col and Marcia came to see us in Iceland. During their stay, prolonged northerly winds dominated the weather, resulting in a clear, sunny sky in South Iceland but cold and windy conditions. After their arrival Sigríður G. Björgvinsdóttir and I picked them up in Reykjavík and after driving the “Golden Circle” we headed to Hornafjörður in Southeast Iceland (figures 18, 19 and 20). They stayed with us a few pleasant days, and despite the bitter cold, we were able to give them a brief introduction to the glaciers and volcanoes.
Eitt kvöldið héldum við stjörnuteiti. Það var til þess að kynna Hornfirðingum stjörnustöðina í Nesjum sem ég hafði þá nýlega lokið við að byggja. Col, Marcia og Sigríður G. Björgvinsdóttir ásamt Kristínu Hermannsdóttur, þáverandi forstöðumanni Náttúrustofu Suðausturlands, voru til halds og trausts. Reyndar einbeittu Sigríður og Marcia sig mest að halda til inni við því það var talsvert kalt úti í garði. Yfir 30 manns heimsóttu stjörnustöðina, til þess að fá að skoða valin stjarnfyrirbæri í stjörnusjónaukum. Þetta var mikill fjöldi í svo litlu samfélagi. Col og Marcia voru steinhissa á hve margir komu í heimsókn.
One evening we hosted a star party in our backyard. The purpose was to introduce the Nes observatory, which I had recently constructed, to the locals. Col, Marcia and Sigríður G. Björgvinsdóttir were accompained with Kristín Hermannsdóttir, then director of the South East Iceland Nature Research Center, to assist curious visitors. Well, Sigríður and Marcia largely concentrated on staying in the warmth inside the house because it was quite cold outside in the yard. More than 30 individuals visited the observatory to view a selection of deep sky objects with the telescopes. This was a significant number in such a small community, and Col and Marcia were amazed at how many came to visit.
Seinna í vikunni, á meðan ég og Sigríður þurftum að vinna eitthvað, afhentum við þeim lykil að húsinu svo þau þyrftu ekki að vera háð okkur á meðan. Þau ákváðu að fara í göngutúr í hverfinu. Þegar við komum heim, í sameiginlegt hádegishlé, stóðu þau úti í kuldanum; þau höfðu ekki tekist opna dyrnar og komast inn í húsið eftir göngutúrinn. Við vorum auðvitað miður okkar yfir sögunni og að þau þurftu að bíða eftir okkur í kuldanum. Sem betur fer var sólskin þennan dag og þau gátu staðið í skjóli fyrir vindi.
Later that week, while Sigríður and I had to do some work, we provided them the key to the house so that they wouldn’t need to relying on us in the meantime. They decided to go for a walk in the neighbourhood. When we returned, for a shared lunch break, they were standing outside in the cold; after the walk, they were unable to open the door to enter the house. We were, of course, shaken what happened and that they had to wait for us in the bitter cold. Fortunately, it was sunny that day, and they were able to shelter from the wind on one side of the house.
Mynd/Fig. 18. Á Þingvöllum, elsti þingstaður í heiminum sem enn er til, fyrsti þjóðgarðurinn á Íslandi og á heimsminjaskrá UNESCO. — At Þingvellir, the oldest surviving parliament in the world, the first national park in Iceland and a UNESCO World Heritage Site.
Mynd/Fig. 19. Sigríður, Marcia og Col á austurleið til Hornafjarðar. — Sigríður, Marcia and Col on their way east to Hornafjörður.
Mynd/Fig. 20, Marcia og Col með Öræfajökul í baki og Hvannadalshnjúk. — Marcia og Col with the stratovolcano Öræfajökull, and Iceland’s highest peak, Hvannadalshnjúkur.
Mynd/Fig. 21. Col og Marcia skoðuðu ljósmyndasýningu mína “Náttúrusýn” á meðan þau dvöldu í Hornafirði. Sýningin var haldin 15. febrúar til 15. apríl 2018. — Col and Marcia visited my astrophoto exhibition, “Perspective of Nature” while they stayed in Hornafjörður. The exhibition was open from February 15, to April 15, 2018.
Ástralíuferðin 2018 - The Australia trip 2018
Um vorið 2018 ákváðum við Sigríður og ég að heimsækja þau í Kurri Kurri í september sama ár. Col lét einnig vita að hann hefði bókað höfund vefsetursins til að flytja erindi um stjörnuathuganir á Íslandi, á meðan ferð okkar stæði; í Kurri Kurri og viku síðar í Sydney.
In the spring of 2018, we decided that Sigríður and I would visit them in Kurri Kurri in September of that year. Col also announced that he had booked the author of this website to give a talk on his astronomical observation in Iceland during our trip; in Kurri Kurri and a week later in Sydney.
Við flugum til NSW í byrjun september. Þá dvaldi Marcia tímabundið á spítala og á meðan Col annaðist hana þar þá tók frábær fjölskylda og vinahópur þeirra sig til og annaðist okkur. Börn Col eru Kim, Kathleen, Kerri, Kylie, Andrew (látinn) og Kieran. Börn Marciu eru John, Glen og Lisa. Auk þess makar þeirra og börn. Þau og vinir Col og Marciu sýndu okkur hliðar á landinu og mannlífinu sem við hefðum aldrei kynnst öðruvísi. Kunnum við þeim ómælt þakklæti fyrir vinsemdina og hlýjar viðtökur.
We came to New South Wales early in September. Marcia had to be temporarily hospitalised at our time of arrival, but while Col was caring for her there, their amazing family and group of friends took over and looked after us. Kim, Kathleen, Kerri, Kylie, Andrew (dec’d), and Kieran are Col’s children. John, Glen, and Lisa are the children of Marcia. As well as their husbands or wives and children. They and the friends of Col and Marcia took us to towns, rural areas, and cultural sites that we would otherwise not have encountered. We are really appreciative of their generosity and cordial approach.
Mynd/Fig. 22. Á góðri stund á skyndibitastað í Kurri Kurri, í september 2018. Frá vinstri til hægri, höfundur, Col, Marcia og Sigríður G. Björgvinsdóttir. — A pleasant moment in a fast food restaurant in Kurri Kurri, in September 2018. From left to right, the author, Col, Marcia and Sigríður G. Björgvinsdóttir.
Mynd/Fig. 23. Við veggmynd í Kurri Kurri, sem Marcia málaði. — At a mural in Kurri Kurri, which Marcia painted.
Ég verð að minnast hér á hinn magnaða stjörnuhiminn yfir Ástralíu (mynd 24 og 25). Við nýttum heiðríkju á kvöldin, bæði við Frogolla og í Sydney, til þess að njóta stjarnanna. Við Frogolla, í útjaðri Kurri Kurri, mældist myrkrið 20,4 bst./bogasek2, sem er nógu dimmt til þess að “vel sjáandi” geti greint stjörnur upp að birtustigi 6. Í slíku myrkri er Vetrarbrautin áhrifamikil sýn. Að því frátöldu þá eru mörg björtu sögufrægu djúpfyrirbærin í hvirfilpunkti en vegna þess hve norðarlega Ísland er, rísa þau aldrei hátt yfir sjóndeildarhring.
I must mention here the magnificent nightsky over Australia (Figures 24 and 25). We took advantage of the evenings, both at Frogolla and in Sydney, to enjoy the stars. At Frogolla, on the outskirts of Kurri Kurri, I measured the darkness of 20.4 mag./arcsec2, which is dark enough for well-adapted to see stars up to magnitude 6. Against such darkness, the Milky Way is an impressive sight. Beside that, many of the bright famous deep sky objects are observed in the zenith but in Iceland, because of its northerly location, they never reach high above the horizon.
Col tók stundum þátt í stjörnuskoðuninni við heimilið í Frogolla. Þar notuðum við 80 mm Skywatcher linsusjónaukann hans. Höfundur hafði lengi dreymt um að sjá Magellen skýin (mynd 25) en þessar dvergvetrarbrautir sjást ekki frá Íslandi. Í september eru þau hátt ofan sjóndeildarhrings snemma að morgni. Col vílaði ekki fyrir sér að vekja mig kl. 4 tvo morgna í röð til þess að ég gæti uppfyllt þennan draum og séð skýin hátt á lofti. „Ætlarðu að missa af þeim, strákur?“, sagði hann þegar ég opnaði dyrnar eftir að hafa þráfaldlega bankað til að vekja okkur.
Col sometimes participated in the stargazing at the home in Frogolla. There we used his 80 mm Skywatcher refractor. The author had for long time dreamed of seeing the Magellanic Clouds (Figure 25), but these dwarf galaxies are not visible from Iceland. In September they are well above the horizon early in the morning. Col did not hesitate to wake me up at 4 am two mornings in a row so that I could see the clouds high in the sky. “Are you going to miss them, boy?”, he said when I opened the door after he had persistently knocked to wake us up.
Mynd/Fig. 25. Stjörnumerki suðurhimins og Magellan-skýin. Myndin var tekin 18. september 2018 skömmu fyrir dagrenningu. — The southern constellations and the Magellan clouds. Image taken on September 18, 2018, shortly before dawn.
Mynd/Fig. 26. Mynd af okkur Col sem var birt á forsíðu dagblaðsins Newcastle Herald, 14. september 2018, undir fyrirsögninni: Ást á stjörnufræði frá Ástralíu til Íslands. — A photo of us Col that was published on frontpage in the Newcastle Herald, on September 14, 2018 under the headline: A love for astronomy from Australia to Iceland.
Eftir að Marcia lést í febrúar 2019, minnkaði Col við sig húsnæði og flutti til Oak Tree Village, Boolaroo. Síðustu árin var hann í sambandi með Jacqueline Hoff. Kathleen Marriott tók viðtöl við Col, föður sinn fyrir nokkrum árum. Það er engin spurning nú að viðtölin eru ómetanleg heimild um ævintýralega ævi hans. Þessi viðtöl eru aðgengileg hér.
After Marcia passed away in February 2019, Col downsized and moved to Oak Tree Village, Boolaroo. Over the last years, he was in a relationship with Jacqueline Hoff. Kathleen Marriott interviewed her father, Col, a few years ago. There is no question that the interviews are an invaluable treasure of information about his adventurous life. The interviews can be accessed here.
Þegar þau eru bæði horfin á braut standa eftir hlýjar minningar um góða vini, mannúð, umhyggju fyrir náttúrunni og virðingu. Við Col bundumst sterkum vinaböndum í gegnum sameiginlegan áhuga á stjörnufræði, þó að meira en 16600 km skildu á milli. Heiðruð sé minning þeirra Col og Marciu.
Although they are now both passed away, warm recollection of good friends, humanitarian, care for nature and respect remain. Col and I formed a strong friendship through a shared interest in astronomy, despite being separated by more than 16600 km(10300 miles). May the memory of Col and Marcia Maybury be honoured.