Fjarreikistjörnur – Exoplanets

Tæpum áratug fyrir lok 20. aldar var staðfest að reikistjörnur eru á braut um fjarlægar sólstjörnur. Þær eru nefndar fjarreikistjörnur eða fjarhnettir (e. exoplanets). Flestar fjarreikistjörnur sjást ekki vegna yfirgnæfandi skins móðurstjarnanna. Því eru notaðar óbeinar aðferðir til þess að nema þær. Þegar “heitir Júpíterrisar” – gasreikistjörnur á braut nálægt móðurstjörnum sínum – [þver]ganga fyrir þær deyfist ljósið lítillega, frá okkur séð (mynd 1).

In the early 1990s, it was confirmed that planets were orbiting distant stars. The planets are called extrasolar planets or simply exoplanets. Most of the exoplanets are invisible due to the overwhelming light of their host star. Therefore indirect methods are needed to detect them. When a “hot Jupiter” – a giant gas planet in a close orbit – transits the host star light fades slightly, as seen by an observer (fig. 1).

Birtubreytingin er mælanleg með næmum mælitækjum. Stjarnmælingamenn taka þátt í að vakta fjarreikistjörnur og afla gagna um breytingar á lengd og dýpt þvergöngu eða tímafrávikum á umferðatíma. Þvergöngu-tímafrávik geta upplýst um hvort óséðar reikistjörnur séu í stjörnukerfunum. Fjarreikistjörnur sem sagt er frá hér hafa verið viðfangsefni í ljósmælingum frá stjörnustöðinni í Nesjum.

The small light dip is detectable with sensitive instruments. Advanced amateur astronomers participate in monitoring exoplanet transits and collect data on duration and depth, along with time deviation. The transit-timing variations (TTV) can provide information about undetected objects in the systems, like other planets. This page presents exoplanet transits that have been detected by Nes Observatory.